Europa, 2665 n.Chr. Voor Julian O’Mallaghan waren de afgelopen zes maanden een droom. Niet alleen werd hij toegelaten tot het Amsterdamse stadsleger, Kim Katra is eindelijk zijn vriendin en staat onafscheidelijk aan zijn zijde. Maar dan gaan beiden op een avondpatrouille en loopt het grondig mis. Een ondergrondse uitbarsting met het epicentrum in de oude kerncentrale van Doel, te Antwerpen, opent een nieuw transportnetwerk van doorgangen door Nederland en Vlaanderen. De wezens die daar uit tevoorschijn komen, zijn vreemder dan iemand ooit heeft gezien. Aanvankelijk is het enkel een raar verschijnsel, maar dan krijgen deze wezens Kim te pakken, én lijken ze het op Julian voorzien te hebben.
De Mening van Jeroen
Als rasechte fantasyboekenfan was de naam Pen Stewart me niet vreemd. Al meermaals had ik haar schrijfsels zien voorbijkomen, maar oppervlakkig als ik ben of was (dat mag je zelf invullen) knapte ik telkens af op de coverafbeelding. Zelfs de vele positieve commentaren die haar “Wintercode” wist te verzamelen leken me maar niet te overtuigen. Ik had zowaar een beeld gevormd van een niche-schrijfster die ik liever links liet liggen. Eerlijk is eerlijk, dat was volledig mijn fout, want toen ze bij Hamley kon debuteren met “Onderuniversum” was ik meteen gewonnen voor het schitterende omslagontwerp en moest en zou ik het boek aan een kritische leesbeurt onderwerpen. En ja dat zegt wellicht meer over mij dan over de schrijfster zelf.
Tussen de initiële coverrelease en de uiteindelijke publicatie ging toch wel wat tijd voorbij, waardoor in mijn hoofd de hype rond dit boek alleen maar groter werd. De blurb hintte in ieder geval op een scifi-insteek met een dystopiesausje. Helemaal mijn straatje dus. En toen het eindelijk zover was en ik aan de leesbeurt kon beginnen, kon ik meteen vaststellen dat mijn voormalige reservaties smolten als sneeuw voor de zon. En zo bleek nog maar eens hoeveel miskend talent er eigenlijk schuil gaat in ons taalgebied, niet alleen omwille van een tekort aan promotie of ondersteuning van een grote uitgeverij, maar minstens evenzeer door de onderschatte kracht van een aantrekkelijke cover en natuurlijk een resem aan oppervlakkige boekenfans als ikzelf. Mea Culpa.
Stewart dompelt in Onderuniversum de lezers aanvankelijk onder in een dystopische scifi-wereld die een duistere toekomst van ons eigen taalgebied voorschotelt. Ze doet dit op een treffende en filmische manier die wat doet denken aan de cultklassieker Total Recall. Een wereld in verval met op de spits gedreven tweedeling tussen arm en rijk en een resem aan stadstaatjes die vechten om de weinige rijkdom die de wereld nog kent, in dit geval hoofdzakelijk water. De setting is uitstekend neergepend maar de schrijfster doet dit op zo’n manier dat ze daarvoor geen ellenlange passages vol worldbuilding en beschrijvingen nodig heeft. Bij momenten levert dat dan wel begrippen of verhaaleigen termen op die pas verderop in de plotlijn worden toegelicht, maar dat nemen we er graag bij.
De eerste helft van het boek is in hoofdzaak scifi-gericht, waarbij de lezer wordt ingewijd in de duistere wereld van hoofdrolspelers Julian en Kim. De auteur koos er wel voor om de verhaallijn niet voorzichtig op te bouwen naar de gebeurtenissen die het tweetal beleven, maar meteen met de deur in huis te vallen. Wat mij betreft overigens een correcte keuze, waardoor in ieder geval vanaf pagina één de toon en het verhaaltempo hoog worden neergezet en het leespubliek smachtend naar meer informatie over achtergronden, aanleidingen, en meer in het verhaal worden gegooid. Deze eerste verhaalhelft is dan ook de meest realistische en herkenbare. De problematieken en het merendeel van de personages hebben een overwegend menselijke insteek en stuwen het verhaal vooruit. Pas wanneer in de tweede verhaalhelft de fantasy-elementen duidelijk op de voorgrond treden, lijkt het alsof het plot af en toe de trappers wat kwijt is geraakt. Het verhaaltempo begint wat te sputteren en niettegenstaande het overduidelijk is dat Stewart poogde de onmetelijkheid en de ongrijpbaarheid van het ‘onderuniversum’ te duiden met haar schrijfstijl en tekstuele aanpak, lijkt de overgang naar de fantasy-aanpak niet helemaal te werken. Pas wanneer de rationaliteit opnieuw aan belang wint in de verhaallijn, lijkt het onwennige leesgevoel weer te gaan liggen.
“Onderuniversum” wordt ingedeeld bij de leesgroep van Young Adults, maar lijkt me zeker gezien de combinatie van Scifi en Fantasy eerder een instapper voor wie de eerder toegankelijke YA-scifi of YA-fantasy is ontgroeid, maar nog niet meteen de overstap wil maken naar het echte hardcore genre-werk voor doorwinterde lezers.
Pen Stewart heeft met dit boek een uiterst originele verhaallijn gekozen en als scifi-verhaal werkt het uitstekend, alleen lijken de fantasy-elementen het verhaal onnodig te bezwaren. En nu weet ik alvast een paar dingen : ten eerste komt “Wintercode” alvast op mijn tbr-lijst te staan, ten tweede ben ik ervan overtuigd dat Pen Stewart haar schrijfstiel door en door kent en ten derde kijk ik vol verlangen uit naar het vervolgverhaal.
Boekgegevens :
- Titel : Onderuniversum
- Auteur : Pen Stewart
- Uitgeverij : Hamley Books
- ISBN : 9789463967945
