Alhoewel de titel misschien laat vermoeden dat we hier een overzicht zullen bieden, hoe je de ideale recensie moet schrijven, is dit niet het geval. We wensen je louter een soort overzicht voor te schotelen hoe je dat beter niet doet. Een paar do’s en don’ts, wat tips en vooral een aanpak die we zelf hanteren bij het opmaken van recensies op onze website. Want, mag ik je een geheim vertellen? Een perfecte recensie bestaat niet en iedereen heeft wel zijn of haar eigen invulling om een boekbespreking vorm te geven.
Eerst en vooral willen we even duiden wat voor ons een recensie niet is. Dat klinkt misschien raar, maar als je wat gaat rondneuzen op het wereldwijde web, dan moet je vaststellen dat er wel heel uiteenlopende invullingen zijn van de term ‘recensie’. In deze post, proberen we dus even stil te staan bij enkele veelvoorkomende ‘fouten’. In een volgende post gaan we dan wat dieper in op hoe wij een recensie dan wel gaan benaderen.
Fangirlen
Een recensie is een poging om op een objectieve manier je subjectieve mening te verwoorden. Daarbij probeer je met argumenten en bewijsvoering te duiden wat wel of niet werkt in een boek. Fangirlen is daar hoegenaamd niet één van. Het woord op zich houdt al meteen in dat je zelf heel erg in de wolken bent met iets of iemand, alleen al om het feit dat die iets of iemand naar je buurt komt of in je bezit is. Niet echt de juiste ingesteldheid dus om ‘objectieve’ argumenten te gaan aanhalen. Vooroordelen zijn meteen legio.
De niet-bewijsvoering
In je recensie heeft het geen zin om te duiden hoe goed een boek wel is, omdat jij het zo graag gelezen hebt, of omdat je zo gek bent op de personages. Je kan best wel gelijk hebben, maar dat moet je dan gaan koppelen aan criteria die ‘meetbaar’ zijn. Al is ‘meetbaar’ bij een boek dan wel een heel moeilijk begrip.
Je leest een boek graag omdat het een vlotte verhaallijn heeft, omdat het een toegankelijke schrijfstijl bevat, omdat de personages voldoende zijn uitgebouwd, of omdat de schrijver aantrekkelijke beeldende taal gebruikt bijvoorbeeld. “Oh, ik ben helemaal verzot op personage A, die is zo cute”, is dus geen zin die we in een recensie willen terugvinden. Beschrijf liever waarom dat personage zo’n indruk op je heeft nagelaten of hoe de auteur erin slaagde om dat personage vorm te geven.
De korte samenvatting
Een korte samenvatting in je eigen woorden die vervat zit in je recensie is helemaal ok, maar er zijn een aantal valkuilen die je dan best probeert te vermijden. Zo zijn er tal van zogenaamde recensies, die eigenlijk niets meer zijn dan een eigen vertaling van de blurb en ontdaan blijven van enig objectief argument. Of je krijgt recensies die het hele verhaal in een zogenaamde korte inhoud vervatten, inclusief volledige plot en spoilers.
Probeer er steeds van uit te gaan, dat een blurb voldoende is om lezers aan te trekken en dat ze geen boodschap hebben aan uitvoerige bespreking van alle gebeurtenissen uit het boek. Een lezer moet nog steeds verrast kunnen zijn. De sterkte van een boek is vooral de manier waarop de auteur de inhoud presenteert, verwoordt en opbouwt, (meestal) niet de gebeurtenissen zelf.
Lectio Interruptus
Indien je een recensie wenst te schrijven van een boek, dan doe je dat steeds aan de hand van het gehele boek. Al te vaak zien we recensies voorbij komen van boeken die zogenaamd ‘minder sterk’ zijn, geschreven door lezers die het boek geeneens volledig hebben uitgelezen.
We begrijpen dat er soms (niet vaak, maar soms) argumenten kunnen zijn, waarom je een boek niet verder wenst te lezen. Je moet er echter van uit gaan, dat je maar een gedegen mening kan vormen, indien je het volledige boek hebt doorgenomen. Er is namelijk een verschil tussen een ‘lezer’ en een ‘recensent’. Een ‘lezer’ leest het boek voor zijn of haar eigen plezier en kan dus ook zelf beslissen om een boek aan de kant te leggen, wanneer blijkt dat dit boek niet helemaal zijn of haar smaak is. Hierbij is de leesbeurt bedoeld als ontspanning, een hobby en vooral een plezierige ervaring. Voor een ‘recensent’ kan je echter niet dezelfde benadering hanteren, omdat de leesbeurt een andere doelstelling nastreeft. Dat neemt niet weg dat je best plezier mag beleven aan het lezen of dat het boek al dan niet je smaak kan zijn, maar het houdt wel in, dat je andere ‘verplichtingen’ hebt.
Een recensie van een niet volledig gelezen boek, is dan ook in onze ogen geen recensie. Ja de kans is groot dat je ergernis nog verder oploopt indien je het boek dan toch gaat uitlezen, maar dat kan alleen maar voeding zijn voor je ‘objectieve’ argumentatie.
Bovenstaand kan je vier veelvoorkomende fouten terugvinden in het schrijven van recensies. Uiteraard zijn dit ze niet allemaal en kan je vaak op creatieve manieren de bovenstaande fouten corrigeren of omzeilen. Een volgende keer proberen we je een checklist aan te bieden hoe een recensie kan gemaakt worden. Maar zoals steeds geldt ook hier : laat je niet teveel binden door allerhande regeltjes en doe vooral je eigen ding. Je eigen ervaring is van onschatbare waarde.
